Je weet meer niet, dan wel. Je weet niet, hoe je geest werkt. Tegelijkertijd weet je meer dan je denkt. Want je lichaam weet hoe te bewegen. Kijk maar naar fietsen.
Het menselijke brein is niet ontwikkeld om te denken, maar te bewegen.
Bij faciliteren of katalyseren van bijeenkomsten en verandering, maak ik gebruik van onze universele taal: metaforen. Metaforen baseren we op ons lichaam.
Vandaar de metafoor “mind-at-work”, geest aan het werk. De menselijke geest werkt. Door je lichaam. Trouwens, wist je dat “energie” komt van het Grieks “en-ergos”, wat betekent, “aan (en) het werken (ergos)”? De energie die je voelt, is de “mind@work”.
Ik heb uitgebreide ervaring in faciliteren, katalyseren en begeleiden van groepen mensen in teams, vergaderingen, bijeenkomsten, conferenties, enzovoorts. Mijn missie bestaat uit het ontwikkelen van het vermogen van groepen om (zich zelf) te faciliteren.
e-mail adres: info@mindatwork.nlnl
telefoon: + 31 (0)70 3243475
mobiel: + 31 (0)65 4685114
skype: janlelie
Bezoek:
Van Diepenburchstraat 14
2597 PT Den Haag
Recente ontwikkelingen
De komende jaren ga ik me wijden aan het ontwikkelen van een -meta-methodologie van faciliteren op basis van metaforen. Je denkt dat je in taal denkt, maar eigenlijk denk je in metaforen. MetaΦora betekent overdracht. In Griekenland is het ook de naam van een transport – overdracht – bedrijf. Een ander woord voor metafoor, is “beeldspraak”.
Je schept doorlopend beelden, die je verwoordt in woorden. “De hele natuur is een metafoor van de menselijke geest“, schreef Ralph Emerson al in de 19e eeuw. Alle methoden en technieken van faciliteren berusten op het (impliciete) gebruik van metaforen. Denk bijvoorbeeld aan het woord “brainstorm”. Welke beelden roept dat op?
Samenvatting
Iedere situatie benader ik “faciliterend” (katalyserend): met alle betrokkenen onderzoeken “wat er speelt”. Ik heb gewerkt in procesverbetering, van de werkvloer tot bestuur, van ziekteverzuim tot strategische innovaties. Ik faciliteer in het bedrijfsleven, bij de (semi)overheid en not-for-profit organisaties, op alle functionele gebieden. Ik heb meer dan 30 sessies in het Engels en in het buitenland gedaan. In de loop van de tijd heb ik een meta-praxis – methode voor een methode – ontwikkeld, op basis van het werk over veranderingen van Will McWhinney.
Opleiding
Ik haalde in 1975 het diploma Atheneum-B (met 8 vakken) aan de CSG Blaise Pascal te Spijkenisse. Ik heb een eerstegraads bevoegdheid lesgeven – ook een vorm van faciliteren – behaald bij het doctoraal Experimentele Natuurkunde en Biofysica (1981) aan de Rijksuniversiteit Leiden.
Daarna haalde ik een doctoraal Bedrijfskundige Informatica aan de Interuniversitaire Interfaculteit Bedrijfskunde te Delft (1984). Ik studeerde af op de informatievoorziening van een Technische Dienst. Mijn belangrijkste inzicht: echte informatie werkt verwarrend.
Diensttijd
Ik heb als ROAG-vaandrig gediend bij Koninklijke Luchtmacht en als IT-adviseur en projectleider daar de eerste stappen gezet op het gebied van automatisering van infrastructurele objecten en projecten. Dat laatste ook in NATO-verband.
Daarna ben ik bewust bij AT&T en Philips Telecommunicatie gaan werken. Enerzijds omdat het als fusie tussen een Amerikaans en Europees bedrijf een grote bedrijfskundige case was en omdat ze op dat moment de grootste implementatie van een logistieke besturingssysteem van Nederland hadden, in een deels op voorspelling en deels op engineer-to-order omgeving.
Agile en Lean
Vanuit het opzetten en begeleiden van ICT-projecten (diverse methoden, waarbij onder (interne Philips opleidingen, thans ISES) informatieanalyse en projectmanagement) en de logistiek (TQM, Total Quality Management, TOC, Theory of Constraints, ERP, Enterprise resource Planning, JIT (Just In Time, ofwel kanban) thans onder meer bekend met namen als 6sigma en Lean) heb ik me verbreed tot project-, programma- en verander¬management (waaronder DSDM, een voorloper van Agile). Ook behaalde ik het Certificaat APICS (American Production and Inventory Control Society) – productieplanning, voorraadbeheer en distributie.
Breinfaciliteren
In samenwerking met andere facilitator en LEF Future Center ontwikkelde ik actief mee aan wat we “brein faciliteren” noemen: de werking van het menselijke brein gebruiken als metafoor voor begeleiden van sessies en interveniëren.
Lerende organisatie en Theory-U
Via APT heb ik trainingen gevolgd in “De Lerende Organisatie” (The Vth Dscipline) door onder meer Peter Senge. De vijf disciplines heb ik expliciet toegepast. Ik ben lid geworden van de Society for Organizational Learning (SOL). Vanuit onder meer SOL is Theory-U opgepakt, waarvan ik de introductie in Nederland heb meegemaakt. Een paar jaar geleden heb ik deel¬genomen aan een MOOC over Theory-U. Ik heb, samen met een collega, werkvormen ontwikkeld op basis van synchroniciteit: het gebruik van toeval en coïncidentie.
Proces consultancy
Via Createch (zie later) ben ik door Louis de Swaaf, (sociaal-sycholoog, methodische aanpak van veranderingsprocessen) verder opgeleid op het gebied van “process consultancy”, de term die Edgar Schein gebruikte voor wat we tegewoordige “faciliteren” noemen. Ook volgde ik een leergang “Verandermanagement”, georganiseerd door onder meer de Rotterdamse Erasmus Universiteit en KENT Organisatie Adviseurs.
Systemisch werken en serious play
Eind jaren ’90 kwam ik in contact met Will McWhinney PhD, auteur van onder meer “Creating Paths of Change”. Bij hem heb ik verschillende trainingen gevolgd op het gebied van verandermanagement. Will leerde me systemisch werken (opstellingen), vooral gebaseerd op “story telling”. Later volgde er een training systemisch werk (Sculpts) volgens Satir door een leerlinge van Jerry Weinberg (een van de grondleggers van Agile, met name rapid prototyping en de nadruk op de sociale kant van ICT). Vanaf begin 2000 heb ik ook trainingen in Lego™ Serious Play (de eerste in Nederland), Open Space, World Café en Art of Hosting gevolgd. In die tijd, was dat nog allemaal niet geformaliseerd in certificaten.
On-line en computer ondersteund faciliteren
Ik werkte als één van de eerste met computer ondersteund vergaderen, vanaf midden ja¬ren ’90. Ik ben veel later door Zenergy gecertificeerd in on-line faciliteren. Sinds begin 2000 werk ik met systemische werkvormen, gebaseerd op de aanpak van McWhinney (“storying”), Satir (“stances”) en Pesso (“accomodations”).
Agile en Open Space
Ik heb een vijftal keer mee gedaan aan “European Consultants Camp”, een vijfdaagse, internationale conferentie van voornamelijk facilitators, gebaseerd op Agile en Open Space.
Staf- en lijnwerkervaring; project- en programmamanagement
Bij APT Nederland – AT&T en Philips Telecom – ben ik uiteindelijk Manager Productie geworden, met als bijkomende taak de implementatie van een fabrieksbreed veranderprogramma. Ik heb vrijwel al mijn projecten door middel van faciliteren uitgevoerd (mijn bijnaam was “Behanger”) en met succes binnen tijd en budget afgerond. De fabriek was uiteindelijk zo efficiënt en betrouwbaar, dat binnen de gegeven context, de enige “logische” oplossing was om haar te sluiten.
Ik heb trainingen gevolgd bij onder meer Peter Senge (Learning Organisations), Gareth Morgan (Images of Organizations) en Mintzberg.
Freelancer en loondienst
In 1993/94 heb ik LOGISENS opgericht de voorloper van mind@work, een adviesbureau (freelancer) op het gebied van logistieke procesverbetering en ICT. Ik begeleidde projecten in de papierindustrie (batchgwijze processen), automotive (vooral spare-parts) en administratieve logistiek (bank).
Ik heb bij Createch Management Consulting, 1995 – begin 1997 als facilitator gewerkt en bijgedragen aan een van de eerste vormen van computer ondersteund vergaderen (Crea-Logic™, later mind@work). Createch was een van de meest creatieve en innovatieve adviesbureaus van Nederland. We werkten veel op het gebied van innovatie, zowel op het gebied van technologie als dat van sociale innovatie (Whole Systems Change). Ook begeleidde we project starts en evaluaties.
In loondienst PinkRoccade en IMI Bij Roccade Industrious (thansPinkRoccade) (1997 – 1998) volgde ik als manager consultancy onder andere een (interne) training Prince2 en werd ik assessor van EFQM (European Foundation for Quality Management). Ik werkte daar zowel in de (pre-)sales als in innovatie, projectmanagement en als manager management consultancy.
Ik heb een paar jaar samengewerkt met het Instituut voor Maatschappelijke Innovatie IMI, een particuliere organisatie) te Leiden, waar we de leergang Kunstmest, Faciliteren voor Professionals hebben ontwikkeld (inmiddels 11 keer uitgevoerd). Bij het IMI werkten we vooral op het gebied van sociale en maatschap-pelijke innovatie op het niveau van gemeentes, waterschappen en provincies.
Trainingen en opleidingen
Vanaf midden jaren tachtig gaf ik trainingen en opleidingen gegeven in ICT, systeemont-wikkeling, kwaliteitsmanagement (TQM, 6Sigma, Lean), (logistieke) simulatie games (TOC), moderatie methode, dialoog en systemische werkvormen.
Met Neuland Nederland verzorgde ik trainingen Moderatie (brown paper) Methode. Ik heb ook drie jaar achter elkaar dialoogtafelbegeleiders (op basis van Appriciative Inquiry, AI) getraind in het kader van Dag van de Dialoog in Den Haag. Sinds ongeveer 9 jaar geef ik een leergang faciliteren voor professionals, een op “experiental learning” gefaciliteerde vorm van leren,
Bij LEF Future Center ontwikkelde ik actief mee aan breinfaciliteren als extern adviseur/ facilitator.
Faciliteren van faciliteren
Begin 2000 namen we het initiatief tot het oprichten van een platform van facilitators, de stichting IAF-Benelux en later de vereniging IAF- Chapter Nederland. Nederland was het eerste land dat facilitators certificeerde (CPF) in de eigen taal – na het Engels.
Met elkaar organiseerden we jaren achter elkaar de Nederlandse facilitator conferentie; waarop ik meestal ook een workshops gaf. Ik deed mee aan meer dan 10 Europese facilitator conferenties, telkens met een eigen workshop. De laatste jaren gaf ik ook workshops in Taiwan, Zuid-Korea, Japan, Maleisie en India.
Ik ben al drie keer ge(her)certificeerd als CPF, Certified Professional Facilitator door de IAF. In 2016 won ik met Judith de Bruijn de Silver Facilitation Impact Award van de IAF voor een reeks van sessie bij het ministerie van Economische Zaken. Sinds 2019 ben ik CPF | Master.
In de afgelopen jaren heb ik verschillende workshops / Master Classes gegeven,met een door mij uitgevonden werkwijze, die breinfaciliteren combineert met (LEGO™) Serious Play, systemisch werk story telling en natuurlijk de concepten uit mijn boek. Bij gebrek aan een beter naam, noem ik de aanpak mind@work.
Auteur en editor
Ik heb drie boeken op zijn naam staan: “Faciliteren als Tweede Beroep – Omgaan met Verandering” (2012), “Faciliteren Zonder Omwegen 24 praktische cases” (ontwikkeling en redactie met Henri Haarmans, 2013) en “Diverging Conversations on Facilitation” (internationale editie met Henri Haarmans, redactie, 2014), uitgegeven door Gelling Publishers.
Rian en ik zijn getrouwd in 1981 en ik ben de vader van twee kinderen: Titia (1987) en Michiel (1989); Ik woon in en werk vanuit Den Haag.
