MasterLab Denken in systemen

Tijdens de MasterLab “Denken in systemen, systemen in doen” werken we met elkaar aan door deelnemers ingebrachte situaties. Na een korte uitleg en een instructie beschrijven ze eerst hun probleem en daarna de situatie. Ze leggen deze uit met behulp van kaartjes, zoeken naar relaties, terugkoppelingen en patronen. De patronen kunnen we vaak benoemen en deze namen noemen we “archetypes“. Ze vatten het verhaal samen in beschrijvingen zoals: “De duivel schijt altijd op een grote hoop“, “De tragedie van de gemeenschappelijke weide“, “Ongelukkige tegenstanders“.

De techniek van het systeemdenken leer ik hanteren als een geleidde conversatie die tevens een eenvoudige “systeem opstelling” is. Een aantal deelnemers zei dat ook al tijdens het proces. Soms, zeker in het begin, komt er niet veel uit, maar de zoektocht verheldert toch het denken. Ook viel me ook nu weer op dat voor de deelnemers van de kleine groepjes de situatie vaak onduidelijk bleef, maar dat wanneer ze het aan anderen uitlegden deze wel in staat waren de patronen te benoemen. Blijkbaar, denk ik dan, zit je toch te dicht in je eigen situatie, in je eigen verwarring, om er iets zinnigs over te zeggen, maar zeg je in je toelichting wel dingen die anderen zinnig vinden. Het ondersteunt mijn notie dat tijdens het communiceren niet alleen inhoud – wat er gezegd wordt – maar ook verhoud(ing) – wat de relaties, de verhoudingen betreft – overgedragen wordt. Wanneer we spreken horen we wel onze inhoud, maar kunnen we niet tegelijkertijd de verhoud beluisteren. De anderen – de waarderende toehoorder – kan dat wel. Het is hierbij wel van belang, heb ik gemerkt, dat er geen onderbreking of pauze is tussen het werk in de subgroepen en de presentaties aan elkaar.

Na afloop van de MasterLab gaf ik als overzicht het 4C-model, dat bij de meeste weerklank vond.